Амматтан үөрэх, иитии сонуннара

Кэнники сылларга дойду үрдүнэн иитэр үлэҕэ хаһааҥҥытааҕар да улахан болҕомто ууруллар буолбутунан педагогтар таһымнарын үрдэтэргэ үлэ күүһүрүөхтээх. Ону өйдөөн, Аммаҕа улуус оскуолаларын кылаастарын салайааччыларыгар, иитэр үлэҕэ эппиэттээх педагогтарга уонна бибилэтиэкэрдэргэ 3 күннээх кууруһу ыытарга үөрэх салалтатын методическай кэбиньиэт сэбиэдиссэйэ Андрей Дьяконов уонна сүрүннүүр исписэлиис Диана Макарова күүскэ үлэлээтилэр.

С.Н.Донской – II аатынан үөрэҕи сайыннарар уонна идэ таһымын үрдэтэр үнүстүтүүт сотрудниктара: иитэр үлэҕэ кафедра сэбиэдиссэйэ Евгения Никифорова уонна үөрэтэр методическай киин исписэлииһэ Сардана Данилова учууталларга аныгылыы сэргэх лиэксийэлэри, дьарыктары ыыттылар.

Манна барыта 63 курсаан бэйэлэрин дьиэлэригэр-уоттарыгар, бэртээхэй усулуобуйаҕа олорон үөрэннилэр, элбэх саҥа билиини ыланнар олус астыннылар, куурус дастабырыанньатын таһынан уопуттарын тарҕатан, туоһу суруктары туттулар.

Лиэктэрдэри уонна курсаннары истиҥник көрсүбүт, үөрэнэр усулуобуйаны барытын толору олохтообут дириэктэрдэргэ: лиссиэйгэ Дария Захароваҕа, Амма 1 № -дээх оскуолатыгар Николай Ларионовка, Амма 2 № -дээх оскуолатыгар Григорий Карповка тэрийээччилэр ааттарыттан истиҥ улахан махтал тыллара тириэрдилиннилэр. Оттон идэлэрин үрдэппиттэр маннык болдьоххо куурустар ыытыллаллара кыһыҥҥы тымныыга олус табыгастааҕын, билиҥҥи кэм ирдэбилигэр эппиэттиирин, олох сайдыытынан хас биирдии киһи туох да харгыстары көрсүбэккэ билиини ыларын эттилэр. Киһи үйэтин тухары саҥаҕа үөрэнэн билиитэ-көрүүтэ күннэтэ үрдүүр.
       Быйылгы үөрэх дьылыттан Амма улууһун бары оскуолаларыгар «Разговоры о важном»-«Дьоһуннааҕы кэпсэтии» анал чаас үөрэх нэдиэлэтин бастакы күнүгэр ыытыллар буолбута. Бу саҥа хамсааһын оскуола эрэ иһигэр буолбакка нэһилиэк, улуус таһымыгар тахсар буолбута учууталларга көмөлөөх, туһалаах.  

“Дэриэбинэ дьылҕата – норуот дьылҕата” бырайыак туһунан кэпсэтии өссө ааспыт сылга Болугур орто оскуолата Дьокууксайга «Сэргэлээх уоттара» култуура киинигэр үбүлүөйдээх кэнсиэр күнүгэр тэриллибит «Төгүрүк остуолтан» саҕаламмыта. Онно «Тыа сиригэр бэйэ оӊорон таһаарыытын тэрийэр ыччаты иитии» диэн тиэмэҕэ  кэпсэтии барбыта, кэскиллээх санаалар этиллибиттэрэ.

Билиӊӊи бириэмэҕэ нэһилиэктэргэ оҕо ахсаана сыллата кыччаан иһэрэ, Амма улууһа тыа хаһаайыстыбатын улууһа буоларын быһыытынан, ыччат дойдутугар төннөн кэлэн, аныгы сайдыылаах технологиялары киллэрэн үлэ миэстэтин таһааран, переработканы сайыннарар боппуруостара сытыытык тураллар. Соторутааҕыта Болугур оскуолатыгар Амма улууһун төрөппүттэригэр аналлаах семинар буолла. Дьокуускайтан суруйааччы, «Дэриэбинэ дьылҕата – норуот дьылҕата» өрөспүүбүлүкэтээҕи бырайыак ааптара Гавриил Адамов кэлэн ыалдьыттаата. Улуус баһылыга Степан Кузьмин, үөрэх управлениетын салайааччыта Юрий Шишигин, тыа хаһаайыстыбатын управлениетын исписэлииһэ Олег Егоров, Болугур нэһилиэгин баһылыга Андрей Петров кыттыылаах киэӊ кэпсэтии таҕыста. Гавриил Иннокентьевич Амма улууһун төрөппүттэригэр үс  бырайыагы кэпсээтэ:  «Сахалыы тыыннаах эйгэни тэрийии», «Родословно-исторический образовательный центр «Төрүччү» уонна «Семейная агроусадьба».  Кини «бэйэҕит аскытын оӊостуӊ, үүннэриӊ, тэнитиӊ» диэн санааны иӊэрэр, «бэйэҕитигэр эрэниӊ, ис кыаххытын арыйыӊ, күүскүтүгэр итэҕэйиӊ» диэн олохтоохтук ыӊырда. «Оҕолоргутун кытта кэпсэтиӊ, илдьэ сылдьыӊ, алтыһыӊ, оҕо киһиэхэ саамай сүрүнэ буолар, сатаан табан ииттэххитинэ, дьоллоохтук кырдьыаххыт» диэн тоһоҕолоон эттэ. Санаа үллэстиитигэр Эмис нэһилиэгиттэн кэлбит 8 оҕолоох, 20 сүөһүлээх ийэ Анастасия Степанова, Россия таһымнаах сүүрүк, марафонец уонна норуот маастара, бэйэтин дьиэ кэргэнин, оҕолорун тэӊӊэ илдьэ сылдьан  үлэнэн иитэллэрин кэпсээтэ.  Кэпсэтии түмүгүнэн  улууска агротехнологическай кылаас арыйан, 10-14 оҕону мунньан үөрэтэн, дойдуларыгар төннөн кэлэн, бэйэ оӊорон таһаарыытын, переработканы тэрийэр ыччаты иитэн, хаһаайыстыба тэринэн, үлэ миэстэтэ арыйан дэриэбинэ салгыы сайдарыгар улахан хамсааһын таһаарыахха диэн түмүккэ кэллилэр. Бу оскуолаҕа 4 предмети: биологияны, химияны, физиканы, математиканы дириӊэтэн үөрэтиллэр. 

            Улуус оскуолалара, кэлбит ыалдьыттар Болугур оскуолата бу маннык тэрээһини оӊорбутугар махтаннылар, «дьэ, кырдьык актуальнай кыһалҕаны көтөхтүгүт, төрөппүттэр олус астынан бардыбыт» диэн санааларын эттилэр. Онон, мунньах кыттыылаахтара улууска агротехнологическай хайысхалаах кылаас аһыллыаҕын, үүнэр ыччат сир хаһаайына буолан, икки атаҕар бигэтик турарыгар күүс-көмө буолуохтаахтарын тоһоҕолоон бэлиэтээтилэр.