Туймаада ыһыаҕын Дархан этээччитэ-Евдокия Захарова

«Ситиһии, кыайыы, салгыы сайдыы барыта уһуйааччыттан улахан тутулуктаах» диир Дархан Этээччи  Евдокия Захарова. 

        Сунтаар Элгээйититтэн сылдьар Евдокия Захарова Туймаада быйылгы ыһыаҕын Оһуохай күрэһэр Дархан этээччи үрдүк аатын сүктэ. Ааҕааччыларбытыгар уонна өрөспүүбүлүкэ олохтоохторугар Дархан этээччи үрдүк аатын ылбыт Евдокия Захарованы кытта көрсөн, дьоҥҥо -сэргэҕэ бэйэтин билиһиннэрэригэр уонна санаатын үллэстэригэр көрдөстүбүт.

       — Мин Захарова Евдокия Владиславовна Сунтаар Элгээйитигэр тыа үлэтин өрө туппут үлэһит удьуор-хаан Максимовтар диэн ыалга үһүс оҕонон күн сирин көрбүтүм. Оҕо сааспыттан тыа оҕотун быһыытынан үлэҕэ сыстан улааппытым. Сайын сайылыкка киэһэ хойукка дылы сэһэн-тэппэн, кэрэ кэпсээн, ырыа-тойук эйгэтигэр иитиллибитим. Ийэм Светлана эдэр сааһыгар сыанаттан түспэт кэрэ нарын куоластаах ырыаһыт, кини ийэтэ, мин эбэм  биллэр оһуокайдьыт эбит, ыһыахтары кэрийэ сылдьан бэйэтэ хоһуйан оһуохайдыырын күн бүгүҥҥү  дылы  ахталлар. Мин кырабын өйдүүр дьон өрүү оту-маһы кытта оонньуу, ыллыы-туойа сылдьар үһүбүн. Онон ити чугас дьоммуттан эппэр-хааммар саха ырыата-оһуокайа иҥэн улааппыт буолуохтаахпын. Онно эбии Элгээйи алын кылааһыгар үөрэнэ киирбит кэмим Национальнай концепция олоххо киирэр кэмнэригэр сөп түбэһэн биэрбитэ. Онон оскуолабытыгар хас сарсыарда аайы 8 чаастан Оһуохай буолара. Дьэ онно күн аайы оһуокай этэн, ол кыра кылаастан оһуохай хаамыытын, тутулун билсэн, сайдан бардаҕым. Оскуолабын бүтэрэн салгыы Дьокуускайдааҕы культура коллеһыгар фольклор отделениятыгар үөрэнэ киирбитим.Манна саха фольклорун, култууратын өрө туппут Улахан учууталларга уһуйуллубутум.Студенныыр сылларбар Байкал күөл биэрэгэр Ольхон хайаларын очуостарыгар Тыгын Дархан киинэҕэ анаан сюжет уста театр артыыстара, Эдьиэй Дуора барбыттара. Кинилэри кытта  миигин Оһуохайдьыт быһыытынан илдьэ барбыттара, дьэ онно эдэр киһи дойдубуттан ыраах сылдьан атын сир дьонугар оһуохай түһүлгэтин төрүттээн, дьон сэргэ сэргиириттэн сахабынан киэн туттуу тыына аан маҥнай онно уһуктубут буолуохтаах дии саныыбын.

        Ол кэнниттэн  улахан түһүлгэлээх күрэскэ кыттыым  2011 сыллаахха Мэҥэ — Хаҥаласка ыытыллыбыт Ыччат Ыһыаҕар буолбута, манна бастакы Улахан Кыайыыбын тутан күн бүгүнүгэр дылы Оһуохайбын этэ сылдьабын, эдэр ыччаты угуйабын. Үөрэппит оҕолорбуттан маҥнайгы үрдүк ситиһиим 2019 сыллаахха   Ил Дархан бирииһигэр ыытыллыбыт күрэскэ буолбута, онно үөрэппит оҕом Карина Петрова  Кылаан кыайыылаах буолан үөрэххэ быһа киирэр туоһу суруга тутан үөрбүтэ — көппүтэ.Билигин  Карина ол үөрэҕин бүтэрэн миигин кытта биир тэрилтэҕэ ситиһиилээхтик  үлэлии сылдьар.  «Күн Оһуохайа» телевидениенэн күрэххэ үөрэппит оҕом эмиэ кыайылаах аатын ылбыта. 

  Уһуйар оҕолорбун, бэйэм өрөспүүбүлүкэ, улуус, нэһилиэк таһымнаах оһуохайдарга өрүү кытыннарабын, манна кинилэр атыттартан элбэххэ үөрэнэллэр, сайдаллар. Кэтээн көрүүбүнэн ыччат дьоҥҥо оһуохай күрэстэрэ  кэлиҥҥи кэмҥэ хайдах эрэ намыраата, аҕыйаата, онон ыччат дьон сайдыылара эмиэ бытаарар, уостар. Онон баҕа санаам оһуокай, фольклор көрүҥүн күрэстэрэ, фестиваллара түһүлгэлээн элбэхтик тэриллэрэ буоллар, чахчы, саҥа ааттар,саҥа талааннар көстөн-тахсан иһиэ этилэр. Оһуохайга билигин оҕолор тута хоhуйууну соччо кыайбаттар, ол төрүөтэ ити инники эппит биричиинэбиттэн уонна сахалыы саҥарар эйгэбититтэн, сахалыы уус уран кинигэни аахпаттан уонна уҺуйааччыттан тутулуктаах. Биир үчүгэй көстүү — Күн оһуокайын курдук улахан бырайыактар биһиги ыччат дьоммут оһуохайа  сайдарыгар биир улахан төһүү күүс буолар дии саныыбын. 

     Киэҥ түһүлгэлээх Оһуохай Туймаада ыһыаҕар буолара кэрэхсибиллээх, оһуохайдьыт киэҥ сиргэ эттэҕинэ тыла — өһө сайдар, бэйэтин алҕаһын, итэҕэһин көннөрүнэр уонна дьону истэн эмиэ сайдар дии саныыбын. Бэйэм эмиэ сайдар баҕаттан улахан ыһыахтарга сылдьабын, кыттабын.

        Кэлиҥҥи сылларга үөрэппит ыччаттарбын, оҕолорбун кынат гынан илдьэ сылдьыам диэн баҕа санаалаахпын, онтум туолар ини диэн эрэнэбин, эппитим курдук уһуйааччыттан улахан тутулуктаах, кини өрө көтөҕүүлээх улэни ыыттаҕына, күрэхтэргэ кыттарга бэлэмнэнии үлэни ыыттаҕына, көҕүлүүр күүс биэрдэҕинэ кэнники оҕолор сайдан, тупсан, киэҥ эйгэҕэ тахсыахтара, уһуйааччы ол улахан ситиһиитэ буолар! 

       Уонна түмүккэ Оһуохайы улаханнык өйүүр, көмөлөһөр салалтабытыгар Ил Дархаҥҥа Айсен Сергеевич Николаевка, Өрөспүүбүлүкэ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Сергей Васильевич Местниковка, Дьокуускай куорат баһылыгар Евгений Николаевич Григорьевка уонна Оһуохай түмсүү салайааччытыгар Александр Джурович Даниловка — Дьулуур Хааҥҥа махтал тылларбын этиэм этэ!