Выставка «Төрүт дорҕоон», посвященная 60-летнему юбилею этномузыканта, артиста Государственного театра эстрады РС(Я), народного артиста РС(Я) Германа Васильевича Хатылаева
Герман Хатылаев – артист Государственного театра эстрады им. Ю.Е. Платонова, музыкант, автор песен, этномузыкальных произведений, носитель устной фольклорной традиции народа саха.
Герман Васильевич родился 19 декабря 1961 года в селе Томтор (Баяга) Алексеевского района (Таттинский улус) ЯАССР. В 1986 году окончил музыкальное отделение Якутского педагогического училища №2 и в 2002 году – отделение культурологии Якутского государственного университета им. М.К. Аммосова.
Герман Хатылаев начал творческую деятельность в 1987 году совместно с супругой Клавдией Хатылаевой. Они впервые использовали на практике якутской эстрады неограниченные возможности традиционных народных инструментов. Благодаря им на мировом уровне зазвучила старинные якутские инструменты: дьаҕа, күпсүүр, чаҕаан, таҥсыр, хомус, мас хобо, кылыһах (кырыымпа), ойдуо, айаан, хобо, чуораан, дүҥүр и др.
Герман Васильевич и Клавдия Филипповна также занимаются изучением якутских музыкальных инструментов, народной музыки и, по старинным рисункам, книгам и архивным записям, восстанавливают забытые народные инструменты. На основе данных материалов четой Хатылаевых выпущен монументальный труд о якутских народных инструментах «Төрүт дорҕоон = Звуки мироздания = The Sounds of Creation» на трех языках – якутском, русском и английском. Также семья Хатылаевых владеет большой коллекцией раритетных музыкальных инструментов.
Для обучения детей игре на якутских народных музыкальных инструментах Хатылаевы создали ряд уникальных коллективов: детский народный ансамбль «Дьөһөгөй» / «Саха Төрүт Дорҕоон», группу барабанщиков «Тэтим», музыкальный ансамбль «Алаас», группу девочек-барабанщиц «Кыыс Хотун» и группу «Кылыhах».
На выставке будут представлены архивные фотографии, сценические костюмы, коллекция музыкальных инструментов и личные вещи народного артиста РС(Я) Германа Хатылаева.
Дата: с 22 декабря 2021 г. по 10 января 2022 г.
Место: Музей музыки и фольклора народов Якутии
Адрес: ул. Кирова д.31 этаж 3
График работы: с 10.00 – 18.00 (с понедельника по субботу)
Этномузыкант, Саха Республикатын народнай артыыһа
Герман Хатылаев 60 сыллаах үбүлүөйүгэр анаммыт
«Төрүт дорҕоон» быыстапка
Герман Хатылаев – Ю.Е. Платонов аат. Эстрада театрын артыыhа, биллэр музыкант, ырыа айааччы, саха тылынан уус-уран айымньыларын иҥэринэ сылдьар биир бастыҥ толорооччу, тарҕатааччы, чинчийээччи.
Кини ахсынньы ый 19 кунугэр 1961 с. САССР, уруккута Алексеевскай оройуон (Таатта) Баайаҕа Томторугар төрөөбүтэ. 1986 с. II нүөмэрдээх Дьокуускай педагогическай училище музыкальнай салаатын, 2002 с. М.К. Аммосов аат. СГУ культурология салаатын бүтэрбитэ.
Герман уонна Клавдия Хатылаевтар айар үлэлэрин 1987 с. саҕалаабыттара. Маҥнай сахалыы ырыалары гитара доҕуһуолунан ыллыыр бэрт ураты буочардаах дуэт саха эстрадатын туонатыгар бигэ эрэллээхтик үктэммитэ. Бу дуэт репертуарыгар таптал лириката истиҥ иэйии сүүрүгүнүү дьүрүһүйэр, туспа киһини абылыыр, умсугутар тыыннаах буолан үгүс көрөөччү Хатылаевтар сыанаҕа тахсалларын өрүү долгуйа күүтэллэрэ.
Республикаҕа саха төрүт культуратыгар саҥалыы сыһыан, болҕомто уһуктар кэмигэр Герман, Клавдия Хатылаевтар биир бастакынан саха ырыатын-тойугун, музыкальнай инструменнарын тыаһын-ууһун сөргүтэр умсулҕаннаах үлэҕэ умсубуттара. Ол түмүгэр: дьаҕа, күпсүүр, чаҕаан, таҥсыр, хомус, мас хобо, кылыһах (кырыымпа), ойдуо, айаан, хобо, чуораан, дүҥүр уо.д.а. умнуллан, түмэллэргэ хараллан киһи эрэ хараҕын сымната, ааспыт кэм кэрэһитэ, ахтылҕана буолан турбут дьиҥ төрүт охсон, сахсыйан, сиксийэн, тардан оонньуур дьикти тыастаах инструменнарбыт саҥалыы тыын ыланнар аан дойду араас муннугар куорсун анньыммыт хорсун хотойдуу, кылыгырас кылыһах куоластаах кыталыкка холобурданан саамай уһук сытар туурк тыллаах саха омук баарын туһунан тэтимнээхтик ис киирбэх, баай ис хоһоонноох, айылҕа хатыламмат кэрэтин кэпсиир, ээр сэмээр сэһэргиир айымньылардаах муусука Хатылаевтарга айыллан аар саарга аатырбыта.
Хатылаевтар айааччы, толорооччу, тарҕатааччы идэлэригэр эбии кинилэр дьиҥ кэнэҕэски кэлэр кэнчээригэ кээһэр биир сүдү үйэлээх мэҥэ кэрэһиттэринэн үс омук тылынан «Төрүт дорҕоон = Звуки мироздания = The Sounds of Creation» бэчээккэ тахсыбыт академическай хабааннаах үлэлэрэ буолар. Хомуйар, чинчийэр, наардыыр үлэ абылаҥар ылларан бу сүдү үлэ тахсарыгар Хатылаевтар Таатта, Горнай, Үөһээ-Бүлүү, Хаҥалас уо.д.а. норуот маастардарын кытта ыкса ситимнээх үлэни ыытан, хас биирдии информаны кытта сиһилии үлэлээн баай ис хоһоонноох матырыйаалы хомуйбуттара Хатылаевтар айар үлэлэрин чиҥэтэр, дириҥ силистиир- мутуктуур, чиргэл тиит тирэхтиир. Маны таһынан, М.Н. Жирков аат. ДЬМК (У) композитор Николай Берестов 1976 с. муспут сэдэх коллекциятын, Саха сирин норуоттарын муусукатын уонна фольклорун түмэлин научнай фондатыгар киирбит Иоаким Избеков – Уустаах, Прокопий Слепцов – Ойуун дьиҥ айылҕаҕа көстүбүт – чаҕылҕан түспүт ыраас маһыттан илиилэринэн хаһан, тутан-хабан оҥорбут музыкальнай инструменнарын үлэлэригэр киллэрэн үйэтиппиттэрэ.
Аны, уһуйааччы быһыытынан Герман, Клавдия Хатылаевтар куорат сахатын оҕолорун төрүт дорҕоону, тэтими, тылы таптыырга, өйдүүргэ үөрэттилэр. Ол курдук, араас сылларга «Дьөһөгөй», «Тэтим», «Алаас», «Кыыс Хотун», «Кылыһах» бөлөхтөр тэриллибиттэрэ. Бу бөлөхтөр бука бары бэйэ-бэйэлэригэр майгыннаспат өрүттээхтэр. Уһуйааччы быһыытынан, Хатылаевтар хас биирдии оҕоҕо болҕомто ууран, кини ис туругун, эйгэтин, кыаҕын таба көрөн сайыннарар ньыманы тутуһан үгэһи салҕыыллар, сайыннараллар.
Бу ахсынньы ый 22 күнүттэн тохсунньу ый 10 күнүгэр диэри турар быыстапкаҕа СР народнай артыыһа Герман Хатылаев айар үлэтин сэһэргиир хаартыскалар, сценаҕа кэппит көстүүмнэрэ, дьиэтээҕи архивыгар мунньубут музыкальнай инструменнара уонна бэлиэ суолталаах тус туттубут, туттар маллара көрдөрүүгэ туруохтара.
Кэлэн сэргээн көрөргүтүгэр ыҥырабыт!
Аадырыспыт: Кииров уулуссатын 31 №-дээх дьиэтэ, 3 этээс.
Билсэр тел.: 35-38-84