Күөн-күрэс түмүгэр 100 чулуу саха аата ааттанна
2022 сыл олунньу ый 1 күнүттэн кулун тутар 1 күнүгэр диэри бассаап нөҥүө Саха сирин үрдүнэн Бастакы Күөн күрэс — Талыы оонньуутун тэрийбитим. Онтум: “Саха омук 100 чулуу дьоно” диэн ааттаах. Сахалар бэйэбитин билинэр кэммит устатыгар (быһа холуйан 500-чэ сыл устата) “Саха омук чулуу, улуу дьоно кимнээхтэрий?” диэн ыйытыыга анал үөрэҕэ суох орто саха дьоно туох-хайдах санаалааҕын билэ таарыйа уонна саха дьонугар үөрэх тарҕаммыт кэмин устатыгар сахалар олохторун үөрэтии диэн суоҕуттан ситимнээн, быстах-остох кинигэлэртэн тугу билбиппитин холбуур туһуттан (биир киһи билэринээҕэр сүүс киһи билиитин муннььуу сүдү суолталааҕынан) тэрийбитим.
Бэйэм Саха омук 2019 сыллаахха тэриллибит Үһүс Конгресспытыгар Сүбэһит диэн солону иҥэрбиттэрин туһанан тэрийбитим. Бастаан 40-ча киһи кыттан испитэ эрээри, олортон 13 эрэ кыттааччы 100 чулуу саха аатын толордо-ситэрдэ. Сорохтор ууларыгар-хаардарыгар киирэн, аһара барааччы да балай эмэ буолбута. Никифоров Гаврил Павлович диэн Ньурбаттан төрүттээх киин куорат олохтооҕо 176 киһини суруйан субурутан сөхтөрбүтэ. Үлэлэрин толору быһаарыылаах суруйбут дьоннор да бааллар. Чэлгийэ диэн Хаҥалас улууһун олохтооҕо, Тааттаттан Ирина Ивановна, Хайалаах улуус Солоҕонун олохтооҕо төһө да балыыһаҕа ыалдьа сыттар эмиэ бэркэ кыттыбыта – бэрт кыра лоскуй кумааҕыга 100 киһи аатын батаран баран, фотоҕа түһэрэн ыытан эҥин.
Кыайыылаахтарга, инники күөҥҥэ тахсыбыт 5 кыттааччыга, тэрийээччи буоларбынан биллиилээх бэйиэт Уйбаан Уххан “Аллах над Якутией” диэн аатырбыт, бобулла сыспыт халыҥ кинигэтин бэлэхтээтим. 13 үлэлэрин толору суруйбут дьон мунньубут дьоннорун ахсаана 600-чэ киһи буолбута. Олору “ыган (уутун-хаарын тоҕон) 100 киһиэхэ «симэр» үлэбит биир ый курдук уһаан, кыттааччыларым көмөлөрүнэн соторутааҕыта бүтэрбиппит.
Бүгүн бүтэһиктээх түмүкпүтүн таһаарабын:
- Никифорв Василий Васильевич-Күлүмнүүр
- Софронов Анемподист Иванович-Алампа
- Аммосов Максим Кирович
- Попов Федор Кузьмич
- Кулаковскай Алексей Елисеевич-Өксөкүлээх
- Федоров Василий-Манчаары Баһылай
- Барахов Исидор Никифорович
- Слепцов Платон Алексеевич-Ойуунускай
- Николаев Михаил Ефимович
- Охлопков Федор Матвеевич
- Кулачиков Серафим Романович-Эллэй
- Башарин Георгий Прокопьевич
- Зверев Сергей Афанасьевич-Кыыл Уола
- Яковлев Василий Семенович-Далан
- Дмитриев Роман Михайлович
- Кондаков Владимир Алексеевич
- Тыгын Дархан
- Сэһэн Ардьакыап
- Никифоров Гаврил Васильевич-Манньыаттаах Уола
- Новгородов Семен Андреевич
- Винокуров Илья Егорович
- Пинигин Павел Павлович
- Неустроев Борис Федорович — Мандар Уус
- Лөгөй
- Ини-бии Ксенофонтовтар
- Аржаков Степан Максимович
- Чусовской Николай Николаевич
- Иванов Михаил Спиирдонович — Багдарыын Сүлбэ
- Иванов Александр Николаевич
- Васильев Никон Алексеевич — Ньыыкан кырдьаҕас, Ньыыкан эмчит, Ньыыкан ойуун
- Кульбертинов Иван Николаевич
- Алексеев Михаил Андреевич
- Сыранов Софрон
- Васильев Степан Васильевич
- Протодьяконов Гаврил Дмитриевич – тэргэнньит
- Попова Марина Крнстантиновна — Эдьиэй Марыына
- Омоҕой
- Бөдьөкө уола Маһары
- Майаҕатта Бэрт Хара
- Кривошапкин Николай Осипович
- Алексеев Аркадий Михайлович – дьүрүскэн айааччы, ырыаһыт
- Уваровскай Афанасий Яковлевич
- Сметанин Тимофей Егорович
- Белолюбскай Иван Прокопьевич – мадьыны
- Дьячковскай Дмирий Иванович — Сэһэн Боло
- Эверстов Николай Дмитриевич — Сэрбэкэ – купец
- Баишев Гавриил Васильевич — Алтан Сарын
- Евсеев Матвей Николаевич
- Николаев Айсен Сергеевич
- Жирков Егор Петрович
- Гермогенов Георгий Иустинович — Эргис
- Чомчоев Анатолий Игнатьевич
- Колесов Гаврил Гаврильевич
- Мыымах, кинээс
- Рахматуллин Гизатулла-Боссоойко
- Алексеев Егор Егорович – историк
- Максимов Афанасий Николаевич
- Донской Феодосий Семенович – рейхстагка илии баттаабыт саха боотура
- Михалева Наталья Владимировна — Сайа
- Тумусов Федот Семенович
- Томскай Арсен Григорьевич – саха бастакы долларынан миллиардера (түмэн үтүмэннээҕэ)
- Ини-бии Ушницкайдар, Афанасий уонна Алексей
- Афанасьев Лазарь Андреевич — Тэрис
- Павлова Анна — Алыһардаах Удаҕан
- Эргис Ойуун — Айыы Ойууна
- Николаев Иван Николаевич — Уххан
- Дуоҕа Боотур
- Винокурова Ульяна Алексеевна
- Дьэллик
- Павлов Трофим – Сунтаар Бүлүүчээнин атыыһыта
- Алексеев Степан Прокопьевич — Боһуут атыыһыт
- Ньырбакаан
- Максимов Христофор Трофимович
- Сокольников Прокопий Нестерович – бастакы идэтийбит үрдүк үөрэхтээх эмчит
- Неустроев Константин Гаврилович — Урсик – саха өрө турааччыта
- Ини-бии Оруоһуттар – Таатта баайдара
- Мординов Авксентий Егорович – философ
- Барашков Семен Петрович – инженер, урбаанньыт, атыыһыт
- Корнилова Зоя Афанасьевна
- Десяткин Тарас Гаврильевич
- Гаврилов Кузьма Осипович – “Холбос” төрүттээччтэ
- Ларионов Владимир Петрович – академик
- Тарбахов Иннокентий Иннокентьевич – идэтийбит асчыт
- Филиппова Августина Николаевна – идэтийбит иистэнньэҥ, саҥа таҥас айааччы
- Егоров Гаврил Васильевич-Бартыһаан Дьөгүөрэп
- Михайлов Семен – саха маршала
- Сивцев Георгий Федорович – Якутнарревдот салайааччыта
- Артемьев Михаил Константинович – өрө турааччы бастаанньаһыттар салайааччылара
- Скрябин Адам Васильевич – идэтийбит дьүрүскэнньит
- Осипов Афанасий Николаевич – ойууһут
- Мунхалов Афанасий Петрович – ойууһут
- Чикачев Андрей Васильевич – ойууһут
- Дмитриева Анегина Ильична – идэтийбит опера ырыаһыта
- Турнин Лука Николаевич – хомусчут
- Иванова-Сидоркевич Ольга Петровна
- Яковлев Семен Степанович — Эрилик Эристиин
- Степанов Василий Иннокентьевич — Буучугурас
- Сивцев Дмитрий Кононович — Суорун Омоллоон
- Шадрин Илья – Хаҥалас кинээһэ, 1800 сс. саха бастакы үөрэх кыһатын тэрийбит
- Андросов Георгий Михайлович – Таатта киһитэ, идэтийбит чуҥнааччы. Хас да омук тылын билэр. Арассыыйа хаайыытыгар Михаил Алексеевы көрсүбүт.
Бастакы холонуу буолан сыыһата-халтыта элбэх буолуохтаах. Эһиил эмиэ тэрийэ сатыахпы, сүүһүнэн-тыһыынчанан киһи кыттарын курдук. Оччоҕо чулуу, улуу дьоммут сааһыланан иһиэхтэрэ дии саныыбын.
Күрэхтэһиини-ТАЛЫЫНЫ-оонньууну тэрийбит Бигэ Өрөкүй Бааһынай уола. 2019 сылтан Саха Омук Үһүс Конгреһын Сүбэһитэ, 1999 сылтан “Ийэ Тыл” көҥүл түмсүү кыттыылааҕа, 2021 сылтан Саха Омук Итэҕэлин түмүүтүгэр кыттыһааччы. Ньурба. 2022 сыл. Муус устар 11 күнэ. Үлэ бастакы күнэ
+7 (999) 174-67-82
