Cунтаарга Александр Акимов кинигэтин сүрэхтээтилэр

САХА БЭЛИИТИКЭТИН «САМНЫБАТ ТААҤКАТА» АЛЕКСАНДР АКИМОВ БЭЙЭТИН КЭМИН ТУҺУНАН

Быйыл хас биирдии киһи туох эмит суолталааҕы Өрөспүүбүлүкэбит тэриллибитэ 100 сылыгар анаан оҥорорго, айарга-тутарга дьулуһар. Сенатор Александр АКИМОВ бу бэлиэ кэрдиискэ «Это наша с тобой биография» диэн дойдубут кэнники кэмнээҕи историятыгар сыһыаран Өрөспүүбүлүкэ олоҕун бу сылларга түстээбит, тус бэйэтэ алтыһан ааспыт дьонун сырдатар ахтыы кинигэтин «СМИК-Мастер Полиграфия» издательство бэчээттээн таһаарда. Бу кинигэ урут тахсыбыт «И снег, и ветер», «Мы легких путей не искали», “Арктика – это будущее России” диэн кинигэлэр салгыылара буолар.

Гавриил Чиряев кэнниттэн Өрөспүүбүлүкэ бары салайааччыларын чугастан билбит, аттыларыгар бииргэ үлэлээбит, дойду аныгы кэмнээх историятын кэрэһитэ уонна быһаарыылаах түгэннэрин туоһута буолбут судаарыстыба диэйэтэлэ кинигэтин бастакы сүрэхтэниитин дойдутугар, Сунтаарга оҥорбута түбэспиччэ буолбатах. Сүрэхтээһини Леонид ПОПОВ аатынан Сунтаар улууһун кииннэммит библиотекатын үлэһиттэрэ үрдүк таһымҥа, олус иһирэх быһыыга-майгыга тэрийэн ыыттылар. Александр АКИМОВ Сунтаар улууһуттан дьокутаат быһыытынан кыһаллан, тосхолун торумнаан туттарсыбыт Кыыл УОЛУН аатынан норуот айымньытын киинин мунньахтыыр саалатыгар мустубут дьон ортотугар Кириэстээхтэн Үлэ Дьоруойа Владимир МИХАЙЛОВ, улуус экономикатын сайыннарыыга сүҥкэн кылааты киллэрэ сылдьар «Татыйыына» фирма салайааччыта Нина ГЕРАСИМОВА, аатырар Сунтаар суолларын оҥорор-тутар «Айан-суол» фирма дириэктэрэ Владислв КРЖЫЖАНОВСКАЙ, норуот учуутала Олег СОСИН, норуот суруйааччыта Наталья МИХАЛЕВА-САЙА бааллар. Көрсүһүүнү улуус баһылыга Анатолий ГРИГОРЬЕВ, улуус Мунньаҕын салайааччыта Ульяна ПОПОВА иилэстилэр-саҕаластылар.

Кинигэни билсибит дьон бары суруйуу официальнай буолбакка, олус истиҥ тылынан суруллубутун бэлиэтээтилэр, урут билбэтэх, таайан көрбөтөх түгэннэрэ арыллыбыттарыгар махтаннылар. Онон, сенатор киһи сүрэҕин арыйан кэпсээбитэ ааҕааччы сэҥээриитин хайы-сах ылбыта көһүннэ. Кырдьык, икки эпоха тухары былаас иитигэр сылдьыбыт: сэбиэскэй кэмҥэ сопхуос экономиһыттан дириэктэригэр, оройуон ыччатын көҕүлээччиттэн Комсомол обкуомун бастакы сирэйигэр тиийэ үлэлээбит, бастакы Президент Михаил НИКОЛАЕВ номох буолбут бастакы хамаандатыгар киирэн саҥа Саха сирин тутуспут, вице-президенинэн, постпредынан, билигин Федерация Сэбиэтигэр сис Кэмитиэт солбуйааччы бэрэссэдээтэлинэн үлэлээн дьонун-сэргэтин туһугар кэтит суолу солоон кэлбит киһи этэрэ-кэпсиирэ элбэх. Михаил НИКОЛАЕВ судаарыстыба өйөбүлэ мөлтүүр 90-с уустук сылларыгар киһини көмүскүүр-харыстыыр сүрүн кирбиигэ АКИМОВЫ туруоран, пенсия тиһигэ, социальнай посуобуйалар, хамнас төлөбүрэ  Арассыыйаҕа аан бастакынан сааһыланарын ситиспитэ, өрөспүүбүлүкэҕэ кыаммат араҥа көмүскэллээх буоларын хааччыйтарбыта. Киһитэ аһара үлэлээн кэбиһэн, «Акимов Өрөспүүбүлүкэни интернакка кубулутаары гынна» диэбит чахчыта эмиэ баар. «Азия оҕолоро» күрэхтэһиини аан дойду таһымыгар таһаарыы, улуу олоҥхону ЮНЕСКО билиниитигэр тиэрдии, ууга барыы иэдээниттэн этэҥҥэ тахсыы, мас тардыһыыбыт планета устун эрэллээхтик хардыылыыра — барыта Александр АКИМОВ ылыммыт хайысхаларын чыпчаал ситиһиилэргэ таһаарар сатабыллааҕын, кыахтааҕын, дьиҥнээх норуот дипломатиятын сөпкө туһанарын көрдөрөллөр. Бу ситиһии хайдахтаах сыранан, өйү-санааны түмүүттэн кэлэрин кинигэ арыйан көрдөрөр. Онон, ааптар бу таһаарыытын салалтаҕа үүнэр ыччат дьон остуолларын үрдүттэн сыҕарыппакка ааҕар, үөрэнэр кинигэлэрэ буолуон баҕарар. 

Кинигэҕэ биир туспа түһүмэҕинэн автор төрөөбүт дойдутун – Олоҥхо дойдута Сунтаар дьонун-сэргэтин туһунан киллэрбитэ кэрэхсэбиллээх. Ол курдук Улуус баһылыга Анатолий ГРИГОРЬЕВ, Үлэ Дьоруойа уонна Үлэҕэ Албан Аат орден толору кавалера Владимир МИХАЙЛОВ, Саха Республикатын норуодунай суруйааччыта Наталья МИХАЛЕВА-САЙА, Саха Республикатын норуодунай учуутала Олег СОСИН, ”Хотугу Сулус” орден кавалера, норуот депутата Матвей ЕВСЕЕВ, “Татыйыына” фирма салайааччыта Нина ГЕРАСИМОВА уонна да атын Александр АКИМОВЫ кытта бииргэ алтыспыт доҕотторо, коллегалара ахтыыларын суруйбуттар.

Кинигэҕэ АКИМОВ алтыһан ааспыт дьонун туһунан ахтыыларын сэргэ кинини бэйэтин ахтар-саныыр суруйуулар киирбиттэр. Вячеслав ШТЫРОВ «Акимов үлэтэ өссө да ситэри сыаналана илик» диэн кини тэрийэр, дьону түмэр, бары дьаһалы ситимнээн олоххо киллэрэр дьоҕурун үрдүктүк тутан эппит, бииргэ үлэлээбит кэмнэрин өрүү сылаастык ахтарын суруйбут. Дьону мээнэ хайҕаабат саха бэлиитикэтин «ыарахан ыйааһыннаах» киирсээччитэ Александр ЖИРКОВ сенатор АКИМОВЫ «хотелось бы отметить его импонирующее бесстрашие в отстаивании интересов Республики» диэн сыаналыыр эбит. Кырдьык, Акимовы «саха самныбат тааҥката», күүстээх тэрээһиннээх салайааччы, дипломат диэн бэлиитикэ эйгэтин дьоно сөпкө бэлиэтииллэр. Ону таһынан Валентина МАТВИЕНКО, Николай РЫЖКОВ, Артур ЧИЛИНГАРОВ курдук Арассыыйа бэлиитикэтин үүннүүр-тэһиинниир дьон Саха сирин, саха норуотун Александр АКИМОВЫНАН сирэйдээн ахтыбыттарын ааҕыахха сөп. Оттон Хоту сир уонна Арктика экономикатын киинин директора Александр ПИЛЯСОВ «Плоть от плоти своего народа» диэн ыстатыйатыгар «…он воплощает мудрость своего народа – такую же неброскую, вывереную веками трудного выживания на черте природной и климатической экстремальности» диэн Александр Константинович туһунан  хайдах курдук кини салайар талааннааҕын, дьону бэйэтин тула түргэнник түмэ охсорун, дириҥ билиилээҕин бэлиэтээбит. Оттон биллиилээх учуонай “Социально-трудовые исследования” диэн сурунаал кылаабынай редактора Николай ВОЛГИН “Историю делают личности” диэн ыстатыйатыгар Российскай Федерация Президенини иһинэн норуот хаһаайыстыбатын уонна судаарыстыбаннай сулууспа акдемиятыгар Александр АКИМОВ учуонай, экономическай наука доктора буоларын быһыытынан улахан үлэтин туһунан кэпсээбит.

Кинигэ «Россия – Якутия: четыре столетия общей судьбы» диэн ааттаах бэһис түһүмэҕэр Ил Дархан Айсен Сергеевич НИКОЛАЕВ республикабыт 100 сыллаах үбүлүөйүгэр тыл этиитигэр “Нашу Республику строили и сейчас развивают настоящие патриоты, которые дорожат своей малой родиной и связывают с ней свое будущее” диэбитэ. Оттон Федерация Сэбиэтин бэрэссидээтэлин солбуйааччы Галина КАРЕЛОВА «По моему мнению, Александр АКИМОВ – один из самых деятельных, ярких и надежных сенаторов, крепко ратующий за свою республику и страну” диэн санаатын эппитэ биһиги сенаторбыт дойдубут үрдүкү таһымыгар дьаныардаахтык үлэлии сылдьарын уонна иннкикитин да өссө күүскэ үлэлиир кыахтааҕын туоһулуур.

Саха АССР 100 сыллаах үбүлүөйүгэр анаммыт Александр АКИМОВ кинигэтэ республикабытын төрүттээбит Улуу дьоммутугар туһааннаах архив матырылаалларыттан саҕалаан “Азия оҕолоро” Аан дойдутааҕы спортивнай оонньуулар, мас-рестлинг сайдыытын уонна да атын хайысхалар тустарынан кинигэни аахтаххытына билсиэххит.

Ааптар кинигэтин аан тылыгар «У республики огромные перспективы. Я горжусь тем, что я родился, вырос в Якутии и вношу свой скромный вклад в её развитие» диэбит буоллаҕына, түмүк тылыгар «Я верю в счастливую судьбу и добрую духовную миссию России и моей родной Якутии” диэн түмүктээбитэ инникигэ эрэли саҕар.

Сунтаарга буолбут ааспыт кэми ахтыһыы, бүгүҥҥү кэми тургутуу, кэлэр кэми анаарыы тыыныгар барбыт көрсүһүү түмүгэр “Дойду историята – биһиги барыбыт биографиябыт. “Это наша с тобой биография” кинигэ өрөспүүбүлүкэ библиотекаларыгар тиийиэҕэ, сотору Дьокуускай уонна Москва куораттарга салгыы кинигэ сүрэхтэниитэ ыытыллыаҕа” диэн сенатор эрэннэрдэ. Өссө төгүл биир дойдулаахтарыгар улаханнык махтанна уонна инникитин даҕаны тэтиммитин сүтэрбэккэ улууспут, республикабыт, бүтүн дойдубут туһугар үлэлии-хамсыы туруохпут диэн эрэннэрдэ.