«Айары» айбыт, «Бичиги» биһирэппит дьон буолаҕыт

Саха Өрөспүүбүлүкэтин култууратын уонна духуобунаһын миниистирэ Афанасий Ноев “Айар” кинигэ кыһатын кэлэктиибин кытта көрүстэ.

«Айар”-га быйылгы саҥа үлэ нэдиэлэтэ миниистири кытта көрсүһүүнэн көдьүүстээхтик саҕаланна. «Айар» кыһа урут Сыыппара уонна инновация министиэристибэтин иһинэн сылдьыбыт буоллаҕына, аны Култуура министиэристибэтин көрүүтүгэр-истиитигэр 38-с тэрилтэнэн киирдэ. Бу көрсүһүүгэ миниистир үлэ-хамнас хаамыытын билистэ, кыһалҕалары, этиилэри иһиттэ. Уус-уран литература, киэҥ араҥаҕа анаммы, сакааһынан таһаарыылар эрэдээксийэлэрэ, үөрэх уонна оҕо таһаарыыларын киинэ уонна анал бырайыактары оҥорор салаалар салайааччылара үлэлэрин туһунан сиһилии билиһиннэрдилэр уонна инники бииргэ үлэлэһиигэ этиилэрин киллэрдилэр.

Сыл ахсын тахсар кинигэ ахсаана аҕыйыыр, орто тираж 2000-ҕа тиийэ түстэ. Билиҥҥи уустук кэм усулуобуйатыгар тэрилтэ үлэтигэр кэккэ ыарахаттар бааллара биллэр суол. Онуоха үрдүкү салалта өйөбүлэ улахан суолталаах, күүскэ күүс эбэр, тахсыылаахтык үлэлииргэ көмөлөөх.

“«Айары» айбыт, «Бичиги» биһирэппит дьон буолаҕыт. Биһиги барыбыт сорукпут — эдэр ыччаппытыгар, кэлэр көлүөнэлэргэ төрөөбүт тылбытын чөл хаалларыы, кинилэри ааҕарга уһуйуу, көҕүлээһин. Онно эһиги оруолгут сүҥкэн. Классик суруйааччыларбыт айымньыларын хойуутук бэчээттээн, дьоҥҥо-сэргэҕэ аахтарыаҕыҥ. Олоҥхолуур, тойуктуур идэни эдэр дьоҥҥо үөдүтүөҕүҥ. Олоҥхону, тойугу оҕолорго үөрэтиэҕиҥ, онно даҕатан олоҥхолору тэттик кинигэ гынан тарҕатыаҕыҥ.

«Айар” национальнай кыһа – саха норуотун киэн туттуута, уус-уран тыл, айымньы сүмэтэ эһиэхэ кылаат буолан сытар. Бу баайы искусственнай интеллеги туһанан норуоппутугар тириэрдэргэ бииргэ үлэлэһиэҕиҥ. Арҕааҥҥы омуктары үтүктүбэккэ, бэйэҕит суолгутунан-иискитинэн сылдьыҥ, саҥаны айыҥ-тутуҥ. Бары бииргэ өйү-сүбэни, күүһү-кыаҕы түмэн үлэлиэҕиҥ, төһө кыалларынан өйүөхпут», – диэн Афанасий Иванович санаатын эттэ.