“Ааҕар Саха сирэ” түмсүү тэрээһинин кэнниттэн санаалар

Өссө 2 сыл анараа өттүгэр “Айардыын сарсыардааҥҥы чэй” тэрээһиҥҥэ Иван Иванович Шамаевы ыалдьыт быһыытынан ыҥыран кэпсэтэ сылдьыбыттаахпыт. Онно “Ааҕар Саха сирэ” диэн түмсүүнү тэрийэр үлэ бара турар диэн сонунун үллэстибитэ. Онтон үлэ, күннээҕи олох үлүскэнигэр ол кэпсэтиини умна быһыытыйан сырыттахпытына, общественниктар «атахтарынан» тиийэн кэлэн түмсүүлэрин туһунан кэпсээн, сибээс олохтоон барбыттара. Онон бу билиһиннэрии тэрээһини күүппүппүт ыраатта.

Ол курдук сахалыы ааҕыыны көҕүлүүр дьону түмэр тэрээһин балаҕан ыйын 30 күнүгэр буолан ааста.

Түмсүү үлэтин иилиир-саҕалыыр РЛИ директора, физико-математическай билим дуоктора, общественник, хас да кинигэ ааптара Иван Шамаев, “ХИФУ илдьитэ” научнай сурунаал солбуйааччы эрэдээктэрэ, билэлиэгийэ билимин хандьыдаата Мария Кириллина уонна ГЧуоХААОПИ научнай үлэһитэ, билэлиэгийэ билимин хандьыдаата Саргылана Ноева түһүлгэ саҕаланыытыгар бу түмсүү үлэтин сыалын-соругун сиһилии билиһиннэрдилэр. “Ааҕар Саха сирэ” сахалыы ааҕыы эйгэтин тэрийэр көҥүл түмсүү буоларын, литературнай чинчийээччилэри, библиотекардары, учууталлары, устудьуоннары кытта чуолаан суруйааччылар, төрөппүттэр көхтөөхтүк кыттыһаллара буоллар диэн баҕа санааларын тиэртилэр. Сахалыы эйгэни тэрийиигэ билим, кинигэ таһаарыыта, тыйаатыр, киинэ, оҕо тэрилтэлэрэ, библиотекалар  бэйэ-бэйэлэрин кытта ситимэ суох үлэлии олороллорун, айымньылары сахалыы тылынан ырытыы, оҕолорго анаммыт сахалыы испэктээктэр аҕыйахтарын бэлиэтээтилэр. Бу үлэ тупсарын туһугар интернет-ситиминэн (зум платформа) сыл аҥаара кэриҥэ куорат уонна тыа учууталларыгар, үөрэнээччилэргэ анаан Ойуунускай, Далан, Иван Гоголев уо.д.а. суруйааччылар айымньыларын ырытар тэрээһиннэри ыыппыттар, ол эрээри дьон билбэтиттэн, информация тиийбэтиттэн холбоһоро аҕыйах диэн эттилэр. Нууччалыы суруллубут научнай ыстатыйалары сахалыы тылбаастаан киэҥ араҥаҕа тарҕатыы соруга турарын үллэһиннилэр.

ХИФУ саха салаатын устудьуона Борисов Алексей-Дархан «Түмэн» түмсүү үлэтин билиһиннэрдэ. Бу түмсүү уруккуттан баар эбит, ол эрээри коронавирус саҕана умулла сылдьан баран үлэтин саҕалаабыт. Устудьуоннарга щепкинецтэр, тыйаатыр эдэр артыыстара, бииргэ үлэлэһэн саҕалыырга сөбүлэҥнэрин биэрбиттэр. Инникитин сахалыы айымньылары күргүөмүнэн ааҕыылары, ырытыылары, суруйааччылары кытта көрсүһүүлэри тэрийэр санаалаахтарын эттэ.

Биһиги «Айар» национальнай кинигэ кыһабыт аатыттан уус-уран таһаарыы редакциятын сэбиэдиссэйэ, Россия суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Ольга Фролова-Янцен “Ayarbook” https://clc.to/ayarbook  700-тэн тахса электроннай уонна аудио кинигэлээх мобильнай сыһыарыыны сырдатта.

          “Кэскил” https://vk.com/keskilmedia оҕо кыһатын дириэктэрэ Ольга Семенова толкуйдуур, санаатын сатаан этинэр, ону ааһан суруйар дьоҕурдаах оҕолору иитэн таһаарыы кыһалҕа буолбутун бэлиэтээтэ. Өрөспүүбүлүкэ оҕотун барытын хабар сыаллаах 28 улууска медиацентр арыйбыттар. Манна оҕолор кыра-кыра видеолары усталлар, ааҕа, толкуйдуу, саҥара үөрэнэллэр эбит. Бастакы сорудаҕынан баһылыктары кытта интервью диэн бэриллибит. Бу сорудахха сорох улуус оҕолоро баһылыктар  сөбүлэҥнэрин биэрбэккэлэр ыарахаттары көрсүбүттэр. Бу түгэҥҥэ ыйытыах тустаахпыт – оҕо ааҕар буоларын хайдах ситиһэбит, өскөтүн бэйэбит ону көҕүлээбэт буоллахпытына?

«Далбар Хотун» сурунаал бас редактора, «АЛТАН» кинигэ кыһатын салайааччыта Зинаида Архипова улаатан эрэр оҕолорго анаммыт сахалыы литература тоҕо суоҕуй диэнтэн сиэттэрэн өрөспүүбүлүкэтээҕи күрэх биллэриллэн эрэрин кэпсээтэ. Оҕоҕо аналлаах айымньыга литературнай бириэмийэ 500 тыһыынча солкуобай буолар диэн сырдатта. Бу бырайыагы “Писатели Якутии” холбоһук өйөөбүт.

Сунтаар кииннэммит бибилэтиэкэтин https://suntarlib.saha.muzkult.ru/  ситимин дириэктэрэ Изабелла Жиркова «Ааҕар Сунтаар” бырайыак туһунан кэпсээн сөхтөрдө. Бу дьиҥнээх ааҕыыны көҕүлүүр үлэлээх бибилэтиэкэ баарын истэн сэргэхсийдибит. Сунтаар улууһугар Төрөөбүт төрүт тыл сыла биллэриллэн маннык тахсыылаах үлэ барбытын салалтаҕа махтанан туран бэлиэтээтэ.

Дьокуускайдааҕы В.Г. Белинскай аатынан Кыраайы үөрэтэр бибилэтиэкэ  https://cbsykt.ru/libraries/belinka/ сүрүн бибилэтиэкэрэ  Саргылана Колесова  «Сайын – медиа-лаборатория» үлэтин билиһиннэрдэ.  

СМАРТ библиотека үлэһитэ Маайа Беленкова учууталларга көмө матырыйаал буоллун диэн https://smartlib.wixsite.com/my-site-3 саайтарыгар туспа «Айар үлэ ыллыгынан» диэн раздел баар буолбутун көрдөрдө. Манна суруйааччылар тустарынан, улуустарынан хайытан кимнээх ханна төрөөбүттэрин туһунан информация, викториналар, оскуола оҕолорун уонна биллиилээх дьону кытта уһуллубут видеоуроктар киирбиттэр. Хас да тэрилтэ үлэтин холбообут платформа биһирэбили ылла.    

Саха НКиХ «Тэтим» саха араадьыйатын редактора, ыытааччы Ньургуйаана Ботуева сахалыы ааҕыыны угуйар «Бииргэ ааҕыахха» саҥа рубрика “Тэтимҥэ” https://vk.com/tetim_radio тахсан саҕалаабытын туһунан кэпсээтэ. Маҥнайгы биэриигэ «Лоокуут уонна Ньургуһун» киинэ, айымньы саха литературатыгар оруолун тула сэһэргэһии буолбут.

Анастасия Павлова, Ольга Яковлева сахалыы аудио остуоруйалардаах, кэпсээннэрдээх сигэни билиһиннэрдилэр.

Төһө да тус-туһунан буоллар үлэ бара турарыттан үөрдүбүт. Инникитин бары түмсэн үлэбит өссө тахсыылаах буолуо диэн сүргэбит көтөҕүлүннэ.  “Ааҕар Саха сирэ” түмсүү хамсааһынын тустаахтар иилэ хабан ылан көҕүлээн, тарҕатан истэрбит саха омук дэнэрбит өссө да үгүс сылларга симэлийиэ суоҕа этэ.